انواع شیرفلکه براساس ساختار شیرفلکه ها:

انواع شیرفلکه های را که با ساختار متفاوت ساخته شده اند را توضیح می دهیم و در مطالب بعدی ساختار هریک از شیر فلکه ها و کاربرد شیرفلکه ها را به طور مجزا توضیح خواهیم داد.

شرکت تجهیز گستر اطلاعات کاملی را در اختیار شما قرار می دهد.

1) شیرهای سوزنی needle valves

2) شیرهای سماوری plug or clock valves

3) شیرهای کروی globe valves

4) شیر زاویه ای ANGLE VALVE

5) شیر توپی BALL VALVE

6) شیرهای کشویی gate valves

7) شیرهای دیافراگمی diaphragm valves

8) شیر برگشت معکوس فاضلابی BAKE WATER VALVE

۹) شیر فشار شکن PRESSURE REDUCING VALVE

۱۰) شیرهای یکطرفه non return or check valves

۱۱) شیرهای پروانه ای butterfly valves

۱۲) شیرهای اطمینان safety valves

۱۳) شیر تخلیه

۱۴) شیر سه راهه دستی CROSS GLOBE VALVE

۱۵) شیر زانویی ANGLE VALVE

۱۶) شیر شلنگی HOSE VALVE

۱۷) شیر آب نما WATER GAUGE VALVE

۱۸) شیر های خاص SPECIAL PURPOSE VALVES

۱۹) شیرهای خودکار control valves

20) شیرهای متعادل کننده BALANCING VALVES

در شیرفلکه برنزی با آلیاژ برنز (Bronze Alloy) از ترکیب مس با عناصری همچون قلع ، آلومینیوم ، منگنز و یا فسفر تولید می شود. ابتدا برنز به آلیاژ مس و قلع (Snn) گفته می‌ شد ولی اکنون به سایر آلیاژهای مس ( که درصد اصلی آن مس است ) مانند آلیاژ مس و آلومینیوم، مس و منگنز و مس و سیلیکون نیز برنز گفته می‌شود.

این آلیاژها خواص مطلوبی مثل استحکام زیاد، مقاومت به سایش و مقاومت خوبی به خوردگی در آب دریا دارند.

به واسطه این خواص برنز که در واقع آلیاژی از مس و برنج است باعث شده تا از این برنز جهت تولید شیرفلکه های برنزی برای موارد همچون آب دریا و یا شیرفلکه برنزی برای گاز استفاده کنند.

به طور اجمالی جهت توضیح بقیه جنس های شیرفلکه ها می توان از مشخصات شیرفلکه فولاد چكش خوار نام برد که مي توان به تحمل فشار بالا و مقاومت در برابر تنش و شُك اشاره نمود. بنابراين در چنين شرايطي از اين نوع فولاد در شیرفلکه استفاده مي گردد.

شیرفلکه فولادهاي آلياژي داراي تنوع گسترده تري هستند و براي دما و فشارهاي بالا و شرايط سخت تري نسبت به آهن، چدن و برنز در بدنه شيرفلکه ها مورد استفاده قرار مي گيرند.

شیرفلکه استنلس استيل اغلب براي آب شرب و سيالاتي كه خوردگي ايجاد مي كنند مورد استفاده قرار مي گيرد.

شیرفلکه های غیر فلزی از جمله شیرفلکه ترموپلاستیک نیز به سرعت جاي خود را در سيستم هاي يوتيليتي (سرويس هاي بخار، آب، هواي ابزار دقيق و ..) پيدا نموده و در جاهائي كه سيالات خورنده اجازه استفاده از متريال هاي متعارف را نمي دهند و يا هزينه استفاده از آن ها بالا مي باشد، ترموپلاستيك ها در شیرفلکه مورد استفاده قرار گرفت. بطور كلي شيرفلکه هاي پلاستيك تا دماي 120 درجه سانتيگراد و فشار 1035 كيلوپاسكال مي تواند مورد استفاده قرار گيرد.

شیرفلکه برنجی:

شیرفلکه برنجی بیشتر جهت سیال گازی در لوله کشی منازل استفاده می شود، البته از شیرفلکه برنجی برای سیالهای دیگر در ساختمان ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

شیرفلکه چدنی:

شیرفلکه چدنی در کارهای ساختمانی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. از شیرفلکه چدنی معمولاً براي آب، بخار و مواد نفتي تا دماي2500 درجه سانتيگراد استفاده مي شود و به اندازه هاي كوچك محدود مي شود، از شیرفلکه چدنی با چدن با مقاوت تنشي بالا مي تواند براي سايزهاي بالا مورد استفاده قرار گيرد. شیرفلکه چدنی داكتيل داراي استحكام كششي بالا ، شكل پذيري خوب و مقامت بهتر در برابر خوردگي است.

انواع شیرفلکه:

1) شیرفلکه چدنی

2) شیرفلکه برنجی

3) شیرفلکه برنزی

4) شیرفلکه استیل

5) شیرفلکه فولاد کربنی

6) شیرفلکه فولاد آلیاژی

7) شیرفلکه فولاد زنگ نزن Stainless Steel

8) شیرفلکه غیرفلزی (پلي اتيلن - پلي پروپيلن - PVC – GRP و ...)

شیرفلکه چیست:

شيرفلکه ها ابزاری هستند که در صنعت با توجه به موقعيت و نحوه عمل شیرفلکه ها مورد استفاده قرار می گيرند. مهمترين استفاده شیرفلکه قطع يا ايجاد جريان سيال در درون لوله می باشد .يک شيرفلکه ايده ال شیرفلکه ای است که سيال را با کمترين مقاومت و ايجاد کمترين افت فشار از خود عبور دهد و به بيان ديگر در وقت لازم از عبور سيال به هر صورت از داخل خود جلوگيری کند. گاهی اوقات برای تنظيم جريان سيال نيز شیرفلکه مورد استفاده قرار می گيرند که اين عمل با تغيير مسير حرکت و با اندکی مقاومت صورت می پذيرد در برخی مواقع نوع بخصوصی از شيرفلکه ها که به طور اتوماتيِک باز و بسته می شو.ند و از بروز اتفاقات جلوگيری می کنند در صنعت بکار می روند.

وظایف شیرفلکه ها را می توان به صورت کامل تر به صورت زیر بیان نمود:

1) قطع و وصل کامل جریان
2) جلوگیری از بازگشت مایعات و گازهای عبور کرده
3) تنظیم عبور مقدار مورد نیاز مایعات و گازها
4) تنظیم و کنترل مقدار و فشار مایعات و گازها
5) کنترل و ایمن نگه داشتن دستگاه های تحت فشار
و اصولا شیرفلکه ها در مواردی به کار می روند که برای جریان سیال (اعم از مایع و گاز ) اختلاف فشار وجود داشته باشد .

تاریخچه:

تاریخچه شیرفلکه بر میگردد به اولین شیرفلکه هایی که به‌وسیله انسان اختراع شد، همان چیزی است که اکنون به عنوان (دریچه) آب‌بند میشناسیم. دریچه‌ای که با گذاشتن یا برداشتن آن در مسیر آب، جریان را بسته، باز یا نیمه باز می گذاشتند. شیرهای دروازه‌ای امروزی در واقع همان آب بند های قدیمی هستند.

مواد و جنس شیرفلکه:

بنا به کاربرد، مصالحی که در ساخت شیرفلکه بکار برده می‌شود، مختلف است. در کارهای ساختمانی شیرفلکه های چدنی، برنزی، برنجی و گاهی استیل (SS) استفاده می‌شود. در کارهای صنعتی مانند، نیروگاهها، کارخانه‌های پتروشیمی، پالایشگاهها، کشتی سازی و صنایع دارویی/غذایی، بسته به نوع سیالی که از شیرفلکه عبور می‌کند ویا محیطی که شیرفلکه در آن قرار دارد، بدنه و دیگر اجزای آنرا از فولاد کربنی، فولاد آلیاژی، فولاد زنگ نزن(Stainless Steel) می سازند.

شیرفلکه ها یا به‌ وسیله دست یا عملگر خودکار (Actuator) باز و بست می‌شوند.

مواد سازنده شیرآلات صنعت آب:

مواد گوناگونی در ساخت شیرآلات صنعت آب استفاده می شود که غالبا از فولاد و چدن ساخته می شوند. می توان مواد سازنده شیرآلات صنعت آب را به دو دسته تقسیم نمود:

الف – قسمت هایی که تحت فشار قرار می گیرند نظیر بدنه، پیچ ها و نظایر آن
ب – قسمت هایی که اجزای دیگر شیرآلات را تشکیل می دهند، نظیر دریچه، نشت بندها، بوش و نظایر آن.

بدنه و دیسک شیرفلکه های صنعت آب از جنس های مختلف مانند فولاد، چدن، چدن داکتیل، برنز، فولاد ضد زنگ و غیره ساخته می شوند.

به طور خلاصه مواد مصرفی در مورد شیرآلات صنعتی به شرح زیر تقسیم بندی می شوند:

استفاده از چدن خاکستری با جنس GG25 در ساخت بدنه و دیسک شیرفلکه های صنعت آب صرفا به دلیل ارزانی و سهولت ریخته گری و ماشین کاری است.

به دلیل ضرباتی که در موقع نصب و به خاطر شرایط کاری سخت به شیرفلکه اعمال می شود استفاده از شیرفلکه های چدن خاکستری به دلیل شکنندگی در مقابل ضربه توصیه نمی شود و این موضوع ربطی به فشار کاری شیرفلکه ها ندارد چون شیرفلکه های با بدنه چدن خاکستری با ضخامت جداره مناسب قابلیت تحمل فشارهای زیاد را نیز دارند. به خاطر مسایلی که در بند قبل قید شد شیرفلکه های با بدنه و دیسک از جنس فولاد یا چدن داکتیل استفاده می شود. اصولا شیرفلکه های با فشار کار تا ۲۵ بار را می توان از فولاد یا جنس داکتیل تولید کرد. ولی در فشارهای بیش تر از ۲۵ بار حتما باید فولادی باشند. شیرفلکه های با بدنه و دیسک فولادی به دو روش سازه ی جوشکاری و یا ریخته گری قابل تولید هسنتد.

به دلیل جلوگیری از پدیده ی خوردگی گالوانیکی توصیه می شود در شرایطی که فشار کاری بیش تر از ۲۵ بار نباشد، جنس بدنه ی شیرفلکه ها مشابه جنس خط لوله انتخاب شود بدین معنی که اگر خط لوله از جنس فولاد است، شیرآلات نیز از جنس فولاد باشند و اگر جنس خط لوله از چدن داکتیل است شیرآلات نیز از همان جنس انتخاب شوند.

محور شیرفلکه ها معمولا از جنس فولاد ضد زنگ X20 C13که حداقل شرایط مقاومت در برابر پوسیدگی را داراست و قیمت مناسبی را نیز دارد انتخاب می شود ولی نسبت به شرایط کاری ممکن است از فولادهای ضد زنگ مانند AISI ۳۱۶ یا ۳۰۴ AISI نیز استفاده شود.

رینگ آب بندی شیرفلکه ها در صنعت آب بسته به نوع شیرفلکه ها دارد و می تواند از جنس فولاد ضدزنگ، برنج و یا برنز باشد و بهتر است توسط جوشکاری در بدنه ی شیرفلکه ها تعبیه شود چون در این روش به غیر از ضد زنگ شدن محل آببندی، سختی سطحی زیادتری نیز به دست می آید که عمر شیرفلکه را زیاد می کند. بوش هایی که محور شیرفلکه ها در آن حرکت می کنند باید از جنس فسفر برنز و یا فولاد ضد زنگ با روکش تفلون باشد.

بهتر است طراحی بوش ها طوری باشد که آب به داخل یاتاقان های بدنه شیرفلکه وارد نشود. چون به غیر از پوسیدگی، موضوع رسوب گذاری آب در این محل ها نیز مهم است و به مرور زمان کارکرد شیرفلکه را سنگین و مشکل می کند. چون شیرفلکه های بزرگ صنعت آب ممکن است مدتهای طولانی باز و یا بسته باشند و هیچ حرکتی انجام ندهند، در این صورت مشکل رسوب گرفتن محور شیرفلکه ها و بوش ها مشکل ساز خواهد شد.

لاستیک های آببندی شیرفلکه ها از جنس SBR و NBR و EPDM و یا ترکیبی از آنها انتخاب می شود این لاستیک ها باید شرایط خاص را دارا باشند که عبارتند از:

الف - حفظ ویژگی های ارتجاعی در طول زمان
ب- مقاومت مکانیکی خوب در برابر سایش
ج- مقاومت خوب در تماس با هوا در طول زمان
د- بهداشتی بودن

پیچ و مهره های مورد استفاده در داخل شیرفلکه ها و محل هایی که با آب در تماس هستند حتما باید از جنس فولاد ضد زنگ باشند. جنس پیچ و مهره ها نیز بهتر است از این نوع باشند ولی به دلیل گرانی در شرایطی که نتوان از پیچ و مهره های فولادی ضد زنگ استفاده کرد. این نوع پیچ و مهره ها حداقل باید از نوع خشکه ۸/۸ باشند.

رنگ شیرها:

به دلیل مقاومت خوب رنگ و عدم استفاده از تینر در مراحل پاشش رنگ، سامانه رنگ آمیزی شیرفلکه ها اصولا باید به روش الکترواستاتیکی بوده و رنگ ها از نوع اپوکسی پودری و کوره ای باشند. این رنگ ها در درجه حرارت های حدود ۱۸۰ درجه پخته می شوند. حداقل ضخامت نباید کم تر از ۱۵۰ میکرون باشد. انواع دیگر پوشش حفاظتی شیرفلکه ها نیز موجود هستند که عبارتند از رنگ های لعابی که در درجه حرارت های بسیار زیاد پخته می شوند ولی به دلیل گرانی معمولا در شرایط عادی استفاده نمی شوند.

استاندارد مربوط به ابعاد شیرآلات صنعت آب:

در مورد ابعاد شیرآلات صنعت آب از جنس فولادی استاندارد رایج DN2501 و یا معادل آن ۱-۷۰۰۵ ISO فاصله فلنج تا فلنج استاندارد DN3202 و در مورد شیرآلات چدنی استاندارد فلنج ۲- ۷۰۰۵ ISOمورد استفاده قرار می گیرند.

نکات مهمی که در ساخت شیرفلکه باید مورد توجه قرار گیرد عبارتند از:

۱- نیروی راه انداز وتجهیزات خاص راه اندازی
۲- ارتعاش شیرفلکه
۳- کاویتاسیون
۴- تاثیر در جریان
۵- میزان تحمل فشار
۶- آب بندی و موادمصرفی درآب بندها
۷- سهولت تعمیر و نگهداری ونصب وتنظیم آنها
۸۸- حوضچه های آرامش

شیرفلکه ها را براساس معیارهای مختلفی می توان دسته بندی کرد:

1- براساس باز و بسته شدن دستی و خودکار بودن شیرفلکه
2- براساس جنس موادی که شیرفلکه ازآن ساخته می شود مانند چدن و برنج و...
3- براساس ساختار شیرفلکه
4- براساس سیالی که شیرفلکه جهت قطع و وصل آن استفاده می شود مانند شیرفلکه جهت سیال گاز یا آب یا ...

در ادامه به همه دسته بندی ها اشاره خواهیم کرد.

انواع شیر فلکه